Pertsona guztiek izango dute boto aktibo, kontziente, aske eta borondatezkoa emateko eskubidea, boto hori adierazteko modua edozein dela ere eta beharrezkoa den laguntza jasoaz (Hauteskunde Araubide Orokorraren Lege Organikoko 3.2. artikulua)
Administrazioak ziurtatu behar du desgaitasuna duten pertsonek hauteskunde-mahai eta -lokaletara iristeko aukera-berdintasuna dutela eta ez dutela diskriminaziorik jasaten (Desgaitasuna duten Pertsonek Bizitza Politikoan eta Hauteskunde Prozesuetan Parte Hartzeko Oinarrizko Baldintzei buruzko Erregelamenduko 2. artikulua).
Hauteskunde-prozesuetako irisgarritasunak bi adar ditu: hauteskunde-lokalera bozkatzera doazen pertsonena eta hauteskunde-mahaietako kide izendatuak izan direnena.
Dagokion hauteskunde-batzordeak baldintza guztiak betetzen direla egiaztatuko du kasu bakoitzean.
Hauxe da jarraitu beharreko prozedura:
Interesatuta dauden pertsonak Notario batekin jarri beharko dira harremanetan, hark dohainik jardungo du (Notariotzaren Kontseilu Orokorra) eta LOREG izenekoaren 72.c) artikuluak aipatzen duen doako osasun ziurtagiria emango diote.
Notarioa hauteslearen helbidera joango da, haren etxera, ospitalera, zahar-egoitzara edo senide baten etxebizitzara.
Alegia: Ordezkatzen duen pertsona –posta bidezko botoa eskatzeko epearen barruan, irailaren 24tik urriaren 21era– zuzenean joan ahal izango da, bere NANarekin eta notario-ahalordearekin, Correoseko edozein bulegora, eta posta bidez bozkatzeko inprimakia eskatuko du.
Correoseko zerbitzuek Hauteskunde Erroldako Bulegora bidaliko dute dokumentazio guztia, eta bulego honek posta bidez bozkatzea eskatu dela adieraziko du erroldako zerrendetan –horrela, AURREZ AURRE BOZKATZERIK IZAN EZ DEZAN–. Era berean, ahaldunari honako dokumentazio hau bidaliko dio, posta ziurtatuaren bidez, adierazitako helbidera edo, bestela, erroldan ageri den helbidera:
Eskatzailea ordezkatzen duen pertsonak ere dokumentazio hori jaso ahal izango du zuzenean, bere nortasuna egiaztatu eta gero. Bere helbidean ez balego, dagokion Correoseko bulegora joan behar du zuzenean dokumentazioa jasotzera.
Bozketa irisgarrirako prozedura honetan datza: hauteskunde-egunean, hauteskunde-mahaian, hala eskatu duten itsuei edo ikusmen-desgaitasuna duten pertsonei bozketa irisgarrirako maleta/kit bat ematen zaie, honakoa barne hartzen du: bozketarako boto-paper eta gutun-azal normalizatuak (hau da, gainontzeko hautesleek erabiltzen dituzten bezalako boto-paperak eta gutun-azalak) eta dokumentazio osagarri bat braillez (braillez idatzitako azalpen-gida, edukiak identifikatzeko braillez eta tintan idatzitako pegatinak...). Honen bitartez, itsua denak edo ikusmen-desgaitasuna duen pertsonak nahi duen botoa identifikatzeko aukera izango du, autonomia osoarekin eta sufragio-sekretuaren bermearekin.
GARRANTZITSUA: Bozketa irisgarriko prozedura hauteskunde-mahaian presentziaz egiten den bozketa denez, ez da bateragarria posta bidezko botoarekin. Hauteskunde-araudiari jarraiki, posta bidezko botoa eskatuz gero ezin izango da boto presentzialik eman hauteskunde-mahaian.
Gorte Nagusietarako hauteskundeetarako bozketa irisgarrirako prozedura erabili nahi duten ikusmen-desgaitasuna duten pertsonek Barne Ministerioaren 900 150 000 doako telefono-zenbakira deitu beharko dute. Bertan jasoko dira bozketa irisgarrirako prozedura eskatzeko deiak, irailaren 24tik urriaren 21era, astelehenetik ostiralera, 09:00etatik 17:30etara eta larunbatetan 09:00etatik 14:00etara.
a) Bozketa estandar edo normalizaturako materiala.
b) Dokumentazio osagarria braillez.
Gutun-azal handia, testu hau braillez errotulatuta eta tintaz inprimatuta izango duen etiketa batek identifikatuko du: “Diputatuen Kongresurako hauteskundeak”
Aipatutako orrilaurdenaren neurriko gutun-azal bakoitzak, izendatutako hautagaitza bati dagokion boto-paper normalizatua edukiko du. Hautesleak gutun-azal bakoitzaren edukia zein den jakin dezan, gutun-azal barruan dagoen hautagaitzaren izena eta siglak jasotzen dituen etiketa itsatsiko da gutun-azal bakoitzean, braillez eta tintaz.
Bozketa irisgarrirako maletan/kitean dauden braillez idatzitako testuak Comisión Braille Española batzordeak gainbegiratu, eta eman beharreko ziurtagiriak emango ditu. Boto irisgarria emateko prozeduraren funtzionamendu egokia hauteskunde-administrazioak gainbegiratzen du (hauteskunde-batzordeek eta hauteskunde-mahaiek).